ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਵਿਆਹ ਹੋਏ। ਦੂਸਰਾ ਆਨੰਦ ਕਾਰਜ ੮ ਵਸਾਖ ੧੬੧੩ ਨੂੰ ਮਾਤਾ ਨਾਨਕੀ ਜੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ।
ਮਾਤਾ ਨਾਨਕੀ ਜੀ ਬਾਬਾ ਬਕਾਲੇ ਨਗਰ ਦੇ ਵਾਸੀ ਬਾਬਾ ਹਰਿਚੰਦ ਜੀ ਤੇ ਮਾਤਾ ਹਰਿਦੇਈ ਜੀ ਦੀ ਸਪੁੱਤਰੀ ਸੀ। ਰਿਸ਼ਤਾ ਤੈਅ ਹੋਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਬਾਅਦ ਵਿਆਹ ਲਈ ੮ ਵਿਸਾਖ ਦਾ ਦਿਨ ਤਹਿ ਕਰਕੇ ਬਾਬਾ ਹਰਿਚੰਦ ਜੀ ਨੇ ਲਾਗੀ ਰਾਹੀਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜਿਆ। ਮਾਤਾ ਗੰਗਾ ਜੀ, ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰ, ਸਿੱਖ ਸੰਗਤ ਬੜੇ ਖੁਸ਼ ਹੋਏ। ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਹੋਣ ਲੱਗੀਆਂ। ਵੱਡੇ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਬੇਦੀ, ਤੇਹਣ, ਭੱਲੇ, ਸੋਢੀ, ਹੋਰ ਸਾਕ ਸੰਬੰਧੀ ਤੇ ਮੁਖੀ ਗੁਰਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹੇ ਭੇਜੇ। ਸਾਰੇ ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਇਕੱਤਰ ਹੋਏ। ਬਰਾਤ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਹੋਈ। ਛੇਵੇਂ ਸਤਿਗੁਰੂ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਨੇ ਪੀਲੇ ਬਸਤਰ ਪਾਏ, ਸੋਹਣੀ ਪੱਗ ਬੰਨ੍ਹੀ, ਕਲਗੀ ਸਜਾਈ। ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਕੇ ਬਰਾਤ ਬਕਾਲੇ ਨਗਰ ਨੂੰ ਤੁਰੀ। ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ, ਬਿਧੀ ਚੰਦ ਜੀ, ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ, ਜੇਠਾ ਜੀ ਆਦਿਕ ਗੁਰਸਿੱਖ ਪਿਆਰੇ ਨਾਲ ਸਨ। ਚਲਦਿਆਂ ਬਰਾਤ ਬਕਾਲੇ ਪਹੁੰਚੀ। ਉਧਰ ਜਦੋਂ ਬਾਬਾ ਹਰਿਚੰਦ ਜੀ ਨੂੰ ਖਬਰ ਮਿਲੀ, ਬੜੇ ਚਾਅ ਨਾਲ ਅੱਗੋਂ ਲੈਣ ਆਏ। ਅੱਗੇ ਹੋ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਤੇ ਨਮਸਕਾਰ ਕੀਤੀ। ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਲਈ ਸੋਹਣਾ ਆਸਣ ਤਿਆਰ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਬੈਠਾਇਆ। ਬਾਕੀ ਸਭ ਬਰਾਤ ਦਾ ਯਥਾ ਯੋਗ ਸਤਿਕਾਰ ਕੀਤਾ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਦਾ ਪਾਣੀ ਛਕਾਇਆ, ਘੋੜੇ ਹਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਦਾਣਾ ਪਾਣੀ ਦਿੱਤਾ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਕੀਰਤਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਾਵਾਂ ਹੋਈਆਂ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਰਿਵਾਜ ਅਨੁਸਾਰ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਬਰਾਤ ਬਕਾਲੇ ਪਿੰਡ ਰਹੀ। ਬਾਬੇ ਹਰਿਚੰਦ ਨੇ ਰੱਜ ਕੇ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।
ਇਤਿਹਾਸਕ ਬਚਨ ਹਨ:
ਕਰ ਭੋਜਨ ਜਨ ਵਾਸੇ ਆਏ।
ਲਾਵਾਂ ਸਮਾਂ ਭਯੋ ਸੁਖ ਦਾਏ।
ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਗੁਰ ਲਾਵਾਂ ਲੀਨੀ।
ਸੁਭ ਗ੍ਰਿਹ ਬੈਠੇ ਪਤਿ ਕਉ ਚੀਨੀ।
ਤੀਨ ਦਿਵਸ ਇਸ ਭਾਂਤ ਬਿਤਾਏ।
ਗੁਰ ਬਿਲਾਸ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ੬ (6)
ਚੌਥੇ ਦਿਨ ਵਾਪਸੀ ਸਮੇਂ ਨਿਮਰਤਾ ਦੀ ਮੂਰਤਿ ਬਾਬੇ ਹਰਿਚੰਦ ਜੀ ਨੇ ਹੱਥ ਜੋੜ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ: ਮਹਾਰਾਜ, ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਕੋਈ ਸੇਵਾ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ, ਬਸ ਆਹ ਧੀ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਹਾਜ਼ਰ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਭੁੱਲਣਹਾਰ ਜੀਵ ਹਾਂ। ਆਪ ਜੀ ਆਪਣੇ ਬਿਰਧ ਬਾਣੇ ਦੀ ਲਾਜ ਰੱਖਿਓ।
ਮਾਤਾ ਹਰਦੇਈ ਜੀ ਨੇ ਨਾਨਕੀ ਜੀ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਂਦਿਆਂ ਕਿਹਾ: ਧੀਏ, ਪਤਨੀ ਲਈ ਪਤੀ ਰੱਬ ਰੂਪ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਤੂੰ ਤੇ ਵੱਡੇ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੀ ਹੈਂ। ਪ੍ਰਤੱਖ ਰੂਪ ਚ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੇ ਚਰਨੀਂ ਲੱਗੀ ਹੈਂ। ਤਨੋਂ ਮਨੋਂ ਪਤੀ ਗੁਰਦੇਵ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰੀਂ। ਫਿਰ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਨੇ ਘੁੱਟ ਘੁੱਟ ਕੇ ਸੀਨੇ ਨਾਲ ਲਾ ਧੀ ਦੀ ਡੋਲੀ ਤੋਰੀ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਸਾਰਾ ਸਫ਼ਰ ਤੈਅ ਕਰਦਿਆਂ ਬਰਾਤ ਬਕਾਲੇ ਤੋਂ ਰਈਏ, ਖਲਚੀਆਂ, ਟਾਂਗਰੇ, ਜੰਡਿਆਲੇ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੋਈ ਵਾਪਸ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਪਹੁੰਚੀ। ਫਿਰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਕੇ ਸ਼ੁਕਰਾਨੇ ਦੀ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ।
ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਵਾਲੇ ਬਸਤਰਾਂ ਚ ਹੀ ਮੀਰੀ ਪੀਰੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੇ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹੋ ਸਭ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀਦਾਰ ਬਖਸ਼ ਨਿਹਾਲ ਕੀਤਾ, ਮਠਿਆਈਆਂ ਵੰਡੀਆਂ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਸਭ ਬਰਾਤੀ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਵਿਦਾਇਗੀ ਲੈ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਉਂਦੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਗਏ।
ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਮਾਤਾ ਨਾਨਕੀ ਜੀ ਦੀ ਪਾਵਨ ਕੁੱਖੋਂ ਦੋ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ। ਪਹਿਲਾਂ ਬਾਬਾ ਅਟੱਲ ਰਾਏ ਜੀ ਜੋ ਗੁਰੂ ਪਿਤਾ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦੀ ਪਾਲਨਾ ਕਰਦਿਆਂ ਬਚਪਨ ਚ ਸਰੀਰ ਤਿਆਗ ਗਏ। ਦੂਸਰੇ ਸਨ ਨੌਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ।
ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਤੇ ਮਾਤਾ ਨਾਨਕੀ ਜੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਸਭ ਨੂੰ ਲੱਖ ਲੱਖ ਮੁਬਾਰਕਾਂ।
ਨੋਟ: ਕੁਝ ਨੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਤਰੀਕ ੧ ਵਸਾਖ ਲਿਖੀ ਹੈ, ਕੁਝ ਨੇ ੧੩ ਵਸਾਖ, ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਤੇ ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼ ਦੀ ਲਿਖਤ ੮ ਵੈਸਾਖ ਬਿਕਰਮੀ ਸੰਮਤ ੧੬੭੦ ਈਸਵੀ ੧੬੧੩ ਹੈ। ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਬਾਬਾ ਬਕਾਲਾ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਵਸਾਖ ੮ ਨੂੰ ਹੀ ਦਿਹਾੜਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
-ਮੇਜਰ ਸਿੰਘ
