ਸਿੱਖ ਫਲਸਫੇ, ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਦਲੇਰ ਕੌਮੀਅਤ, ਗੁਰਸਿਖੀ ਜੀਵਨ, ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੀ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਕਰਦਿਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਅਤੇ ਨਵੀਨ ਲੇਖਕਾਂ ਅਤੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਲੇਖ
-ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਮਹੀਨਾ ਵੈਸਾਖ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਅਧਿਆਤਮਕ ਤੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਪੱਖ ਨੂੰ ਸਮੋਈ ਬੈਠਾ ਹੈ। ਕਣਕ ਦੀ ਫਸਲ ਪੱਕ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਮੇਲੇ ਦੇ ਵਜੋਂ ਵੈਸਾਖੀ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਨਾਤਨ ਮਤ ਵਿਸਾਖਾ ਨਛੱਤਰ ਤੋਂ ਆਰੰਭ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਨਾਮ ਵਿਸਾਖ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਵੈਸਾਖ […]
ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਇੱਕ ਨਵੇਕਲੀ ਘਟਨਾ ਸੀ। ਅਜਿਹਾ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਕਿ ਕਿਸੇ ਧਾਰਮਿਕ ਪੈਗੰਬਰ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਏਨਾ ਵੱਡਾ ਇਕੱਠ ਸੱਦਿਆ ਹੋਵੇ ਤੇ ਫਿਰ ਉਸੇ ਇਕੱਠ ਵਿਚ “ਆਪੇ ਗੁਰ ਚੇਲਾ” ਦੀ ਰੀਤ ਤੋਰੀ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਵਾਪਰਿਆ ਵੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਹਾਕਮ ਧਿਰਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਕੱਟੜ੍ਹਤਾ ਅਤੇ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦੀ ਸਿਖਰ ’ਤੇ ਹੋਣ। ਨੌਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਸਾਹਿਬ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨੇ ਜਿਥੇ ਸਮੁੱਚੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਪੁਆਈ, ਉੱਥੇ ਦਸਮ ਪਿਤਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ
ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕਰ ਕੇ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਤੋਂ ਉਭਰੇ ਇਸ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਏਨਾ ਪਕੇਰਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਮੁੜ ਕਿਸੇ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ਵਿਚ ਗ਼ਲਤਾਨ ਹਾਕਮ ਨੂੰ ਜਨਤਾ ਕੋਲੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਖੋਹਣ ਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਤਕ ਵੀ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ। ਜੇ ਕਿਧਰੇ ਕਿਸੇ ਹਾਕਮ ਨੇ ਮੁੜ ਧਾਰਮਿਕ ਜਨੂੰਨ ਵਿਚ ਅੰਨ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਕਿਸੇ ਧਾਰਮਿਕ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਛੇੜਨ ਦੀ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਧਰਮ ਗਰੀਬ ਗੁਰਬੇ ਉਪਰ ਥੋਪਣ ਦੀ ਹਿਮਾਕਤ ਵੀ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਦੇ ਖਾਲਸੇ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਹਿੱਤ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ “ਸਿਰ ਦੀਜੈ ਬਾਂਹ ਨਾ ਛੋਡੀਐ” ਵਾਲੇ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਹੀ ਰੂਪਮਾਨ ਕੀਤਾ।
-ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ ਜੌਹਲ ਅੱਜ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਦਸਤਾਰ ਧਾਰੀ ਲੋਕ ਸਮੁੱਚੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ । ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਛੋਟੇ-ਵੱਡੇ ਧਰਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਵਿਲੱਖਣ ਅਤੇ ਵੱਖਰੀ ਪਹਿਚਾਨ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਧਰਮ ਹੈ । ਸਿੱਖ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਵਿੱਚ ਦਸਤਾਰ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ ਸਥਾਨ ਹੈ । ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿਸ਼ਵ […]
(੧੩ ਅਪ੍ਰੈਲ ਜੰਗ ਵਿਚ ਜੂਝੇ) -ਡਾ. ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ* ਭਾਈ ਬੱਲੂ ਜੀ ਭਾਈ ਮੂਲਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਤੇ ਭਾਈ ਰਾਉ ਦੇ ਪੋਤਰੇ ਸਨ। ਆਪ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਦਾਦਾ ਸਨ। ਆਪ ਰਾਜਪੂਤਾਂ ਦੇ ਪਰਮਾਰ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ ਹਿਮਾਚਲ ਦੀ ਰਿਆਸਤ ਨਾਹਨ ਨਾਲ ਸੀ। ਸੋਲ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਨਾਹਨ ਤੋਂ ਮੁਲਤਾਨ ਚਲੇ ਗਏ […]
(੧੨ ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿਹਾੜੇ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼) -ਡਾ. ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਭਾਈ ਬਚਿੱਤਰ ਸਿੰਘ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਦੇ ਬੇਟੇ, ਭਾਈ ਮਾਈਦਾਸ ਦੇ ਪੋਤੇ ਤੇ ਭਾਈ ਬੱਲੂ ਦੇ ਪੜਪੋਤੇ ਸਨ। ਆਪ ਦਾ ਜਨਮ ੧੨ ਅਪ੍ਰੈਲ ੧੬੬੩ ਈ. ਦੇ ਦਿਨ ਪਿੰਡ ਅਲੀਪੁਰ (ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੁੱਜ਼ਫ਼ਰਗੜ੍ਹ) ਵਿਚ ਹੋਇਆ। ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜਿਹੜੇ ਪੰਜ ਬੇਟੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ […]
ਸਿੱਖ ਮਿਸਲਾਂ : -ਡਾ. ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਇਸ ਮਿਸਲ ਦਾ ਬਾਨੀ ਚੌਧਰੀ ਫੂਲ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਇ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਅਸੀਸ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਕਈ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਤੱਕ ਉਸਦਾ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਰਾਜ ਕਰੇਗਾ। ਪਟਿਆਲਾ, ਨਾਭਾ ਅਤੇ ਜੀਂਦ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਉਤੇ ਇਸ ਮਿਸਲ ਨੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਫੂਲ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਤਿਲੋਕਾ ਨੇ ਨਾਭਾ ਤੇ ਜੀਂਦ ਉਪਰ ਅਤੇ ਛੋਟੇ […]
ਸੋਲਾਂ ਕਲਾਵਾਂ -ਡਾ. ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਗੋਗੋਆਣੀ ਸਤੀ ਪਹਰੀ ਸਤੁ ਭਲਾ ਬਹੀਐ ਪੜਿਆ ਪਾਸਿ॥ ਓਥੈ ਪਾਪੁ ਪੁੰਨੁ ਬੀਚਾਰੀਐ ਕੂੜੈ ਘਟੈ ਰਾਸਿ॥. (ਅੰਗ ੧੫੬) ਮਾਨਵੀ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਸੋਲਾਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤੇਰ੍ਹਵੀਂ ਕਲਾ ‘ਸਤ ਕਲਾ’ ਹੈ। ਸਤ ਤੋਂ ਭਾਵ ਸੱਚ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਤੀ ਸਤੀ ਸ਼ਬਦ ਇਕੱਠਾ ਵੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਜਤ ਉੱਪਰ ਸਤ ਨਾਲ ਪਹਿਰਾ ਦੇਣਾ। […]
-ਡਾ. ਪਰਮਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸ੍ਰੀ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਸ਼ਾਨ, ਸਵੈਮਾਣ ਅਤੇ ਖ਼ਾਲਸਈ ਮਰਯਾਦਾ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੈ। ਇਸ ਨਗਰ ਦੀ ਸ਼ੋਭਾ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਦਰਬਾਰੀ ਕਵੀ ਹੰਸ ਰਾਮ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਗਰ ਵਿਖੇ ਚਾਰੇ ਵਰਨ ਅਤੇ ਚਾਰੇ ਆਸ਼ਰਮ ਅਨੰਦ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਬਸਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਨੰਦ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਹੋਣ […]
-ਗਿ. ਦਿੱਤ ਸਿੰਘ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਪਰਚਿਆਂ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਈਸਾਈ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਕੌਮ ਦੇ ਮਹਾਤਮਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੇਵਕਾਂ ਦਾ ਪੁਰਖਾਰਥ ਦੱਸ ਕੇ ਅਪਨੇ ਪਯਾਰੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰ ਆਏ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਕੌਮਾਂ ਕੈਸੀ ਉੱਨਤੀ ਪਰ ਹਨ। ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕੌਮ ਦੇ ਬਾਨੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੇਵਕਾਂ ਦਾ ਹਾਲ ਦੱਸ ਕੇ ਇਹ ਸਾਬਤ […]
੬ ਅਪ੍ਰੈਲ ੧੭੦੯ ਅਤੇ ੧੨ ਅਪ੍ਰੈਲ ੧੭੦੯ -ਡਾ. ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ ਜੋਤਿ ਸਮਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ੨੯ ਮਾਰਚ ੧੭੦੯ ਈ. ਦੇ ਦਿਨ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਇਕੱਠ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਤਕ ਅਜੇ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਪੰਜਾਬ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚੇ ਸੀ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ‘ਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ […]
