ਸਿੱਖ ਫਲਸਫੇ, ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਦਲੇਰ ਕੌਮੀਅਤ, ਗੁਰਸਿਖੀ ਜੀਵਨ, ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੀ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਕਰਦਿਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਅਤੇ ਨਵੀਨ ਲੇਖਕਾਂ ਅਤੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਲੇਖ
ਸੋਲਾਂ ਕਲਾਵਾਂ -ਡਾ. ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਗੋਗੋਆਣੀ ਅਧਿਆਤਮ ਕਰਮ ਕਰੇ ਤਾ ਸਾਚਾ॥ ਮੁਕਤਿ ਭੇਦੁ ਕਿਆ ਜਾਣੈ ਕਾਚਾ॥ (ਅੰਗ ੨੨੩) ਸੋਲਾਂ ਕਲਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੱਤਵੀਂ ਕਲਾ ਅਧਿਆਤਮ ਕਲਾ ਹੈ। ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਅਧਿਆਤਮ ਤੋਂ ਭਾਵ ਆਤਮ ਵਿਦਯਾ ਹੈ। ਜੋ ਆਤਮ ਗਯਾਨ ਸਬੰਧੀ ਜਾਣੇ ਉਹ ਅਧਿਆਤਮੀ ਤੇ ਆਤਮ ਗਯਾਨ ਸਬੰਧੀ ਕੀਤੇ ਕਰਮ-ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਕਰਮ ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਗੁਰਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਆਤਮਾ […]
-ਡਾ. ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਅਠਾਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਹੰਨੈ ਹੰਨੇ ਮੀਰੀ” ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ। “ਹੰਨੇ ਹੰਨੇ ਮੀਰੀ” ਦਾ ਵਰਦਾਨ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਪਾਸੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਸੀ: ਹਮ ਪਤਿਸਾਹੀ ਸਤਿਗੁਰ ਦਈ ਹੰਨੇ ਹੰਨੇ ਲਾਇ॥ ਜਹਿੰ ਜਹਿੰ ਬਹੈਂ ਜਮੀਨ ਮਲ ਤਹਿ ਤਹਿ ਤਖਤ ਬਨਾਇ॥੧ ਇਸ “ਹੰਨੈ ਹੰਨੈ ਮੀਰੀ” ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਸਿੱਖ ਮਿਸਲਾਂ ਬਣੀਆਂ। […]
-ਸ. ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਂਤ ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਇਕ ਸੱਚ ਸੱਚ ਕਿਰਤੀ ਅਤੇ ਰੱਬ ਦੇ ਭਗਤ ਸਨ ।ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਇਕ ਵਾਰ ਇਕ ਸਾਧੂ ਆਪ ਜੀ ਪਾਸ ਰਾਤ ਰਹਿਣ ਲਈ ਠਹਿਰਿਆ। ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਅਤੇ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਜੋ ਕੁਝ […]
-ਪ੍ਰਿੰ. ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਜਿਸ ਮੁਲਕ ਵਿਚ ਲੋਕੀ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਪੱਕੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੰਨਦੇ ਆਏ ਹੋਣ ਕਿ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਦਾ ਪੁੰਜ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਮਿੱਟੀ, ਪੱਥਰ, ਬ੍ਰਿਛ, ਜੀਵ ਸਭ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਮਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਕਦੋਂ ਉਮੀਦ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕੀ ਊਚ-ਨੀਚ ਮੰਨ ਕੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਛੂਤ-ਛਾਤ ਵਰਤਣਗੇ? ਜਿਥੇ ‘ਹਸਤਿ ਕੀਟ ਕੇ ਬੀਚਿ ਸਮਾਨਾ’ ਜਾਂ ‘ਊਚ ਨੀਚ ਮਹਿ […]
-ਡਾ. ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਸਿੱਖ ਮਿਸਲਾਂ ਸਮੇਂ ਮੁਗ਼ਲਾਂ ਦੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰੀ ਦੌਰ ਵਿਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਬੜੇ ਤਸੀਹੇ ਝੱਲਣੇ ਪਏ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਉਦਾਸੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਕੀਤੀ। ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਸਮੇਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੁਰ-ਅਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਵੱਡੀਆਂ-ਵੱਡੀਆਂ ਜਾਗੀਰਾਂ ਲਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਰਾਜ ਵਿਚ ਨਹਿਰਾਂ ਨਿਕਲਣ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆਮਦਨੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਤੇ ਇਕ […]
-ਭਾਈ ਰੇਸ਼ਮ ਸਿੰਘ ਸੁਖਮਨੀ ਸੇਵਾ ਵਾਲੇ ਇਸ ਫਾਨੀ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਿਆਰੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਬਣਾਏ ਹਨ। ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅਤਿ ਪਿਆਰਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਮਾਂ ਅਤੇ ਪਿਉ ਦਾ। ਕੋਈ ਵੀ ਮਨੁੱਖ ਇਸ ਜਨਮ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਮਾਂ ਪਿਉ ਦਾ ਕਰਜ਼ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਉਤਾਰ ਸਕਦਾ, ਪਰ ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਕਦੇ […]
-ਭਾਈ ਕਾਹਨ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਕੀਤੇ ਵਾਕ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ‘ਗੜਗੱਜ ਬੋਲੇ’ ਭੀ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਪੁਰਾਣੇ ਸਿੰਘ ਜੋ ਵਾਕ ਬੋਲਦੇ ਸਨ, ਉਹ ਹੁਣ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਰਹੇ, ਸਮੇਂ ਦੇ ਫੇਰ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਭੁੱਲ ਗਏ ਹਨ। ਜੋ ਬੋਲੇ ਸਾਨੂੰ ਮਿਲ ਸਕੇ ਹਨ, ਉਹ ਅੱਖਰ ਕ੍ਰਮ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਥਾਂ ਲਿਖਦੇ ਹਾਂ :- ਉਗਰਾਹੀ […]
-ਅਨੰਦਪੁਰ ਤੋਂ ਖੈਹਬਰ ਮੇਰੀ ਹੋਂਦ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਡਾ ਰੁਤਬਾ ਮਾਂ ਦਾ ਹੈ ਤੇ ਮੈਂ ਠੇਠਰ ਨਿੱਤ ਉਸ ਰੁਤਬੇ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, ਪਰ ਰੋਜ਼ ਬੌਣਾ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ। ਮਾਂ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸੰਭਾਲੀ ਬੈਠੀ ਹੈ—ਇੱਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਾਂਗ।ਸੰਦੂਕਾਂ ਵਿੱਚ, ਅਲਮਾਰੀ ਵਿੱਚ, ਤੇ ਆਪਣੀ ਚੇਤਨਾ ਅੰਦਰ।ਜੋ ਉਹਦੀ ਚੇਤਨਾ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਤਾਬਾਂ […]
ਭਾਈ ਸੰਦੀਪ ਸਿੰਘ(ਦੀਪ ਸਿੱਧੂ) ਦੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹਦੇ ਪਿਆਰ ‘ਚ ਉੱਛਲੇ ਹਿਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੁਝ ਕੁ ਸੱਜਣਾਂ ਬੜਾ ਗਿਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਸਾਡੇ ਲੋਕ ਜਿਉਂਦੇ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਪਹਿਚਾਣਦੇ ? ਹੁਣ ਮਰਿਆ ‘ਤੇ ਰੋਂਦੇ ਫਿਰਦੇ ਆ
ਏਨਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਘਟਨਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਪੁਲਿਸ ਲਭਦੀ ਫਿਰਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਏਹ ਗਿਲਾ ਖੁਦ ਦੀਪ ਨੇ ਵੀ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ
“ਤੁਹੀ ਬਰਸੀਆਂ ਮਨਾਉਣ ਜੋਗੇ ਉ”
ਪਰ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਗਹੁ ਨਾਲ ਵੇਖੋ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਏ ਤਾਂ ਸਦਾ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ ਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਅੱਗੋਂ ਲਈ ਸਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੀ ਰਹੂਗਾ
ਕਿਉਕਿ ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਨ;-
1) ਬਹੁਤਾਤ ਗਿਣਤੀ ਚ ਮਨੁੱਖੀ ਸਮਝ ਦੀ ਇਹ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਆ ਕਿ ਉਹ ਸਮਾਂ ਰਹਿੰਦੇ ਸਹੀ ਗ਼ਲਤ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦੀ। ਸਦੀਆਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਗਵਾਹ ਹੈ ਗੁਰਪੁਰਵਾਸੀ ਪੰਥ ਰਤਨ ਗਿਆਨੀ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਮਸਕੀਨ ਜੀ ਅਕਸਰ ਕਥਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਹਰ ਅਵਤਾਰੀ ਪੁਰਸ਼ ਅਪਣੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੁੰਦਾ ਏ, ਏਸੇ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਮਹਾਂ ਪੁਰਖ ਹੁੰਦਾ ਉਦੋਂ ਦੁਨੀਆਂ ਸਮਝਦੀ ਨਹੀਂ ਤੇ ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਸਮਝ ਆਉਂਦੀ ਉਦੋਂ ਉਹ ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ ਰੁਖ਼ਸਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੁੰਦਾ ਏ। ਫੇਰ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਦੀਪ ਸਿੱਧੂ ਵਰਗੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਆਮ ਬੰਦੇ ਲਈ ਹੋਰ ਵੀ ਔਖਾ ਹੋਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ ਬਹੁਤ ਧੁੰਦਲਾ ਹੋਵੇ , ਆਮ ਬੰਦੇ ਦੀ ਸਮਝ ਹੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਕਿ ਕੋਈ ਏਨਾਂ ਕਿਵੇਂ ਬਦਲ ਸਕਦਾ? ….
2) ਮੌਤ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰਾਂ Full stop ਹੈ । ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਦ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰਨਾ ਸੌਖਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕ੍ਰਿਕਟ ਮੈਚ ਵਿਚ ਆਖ਼ਰੀ ਗੇਂਦ ਨਾਲ ਸਭ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲਗ ਜਾਂਦਾ । ਜਿੱਤ ਹਾਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੱਕ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ, ਇਸ ਤਰਾਂ ਬੰਦੇ ਬਾਰੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸ਼ੱਕ ਭੁਲੇਖੇ ਬਣੇ ਰਹਿੰਦੇ ਪਰ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਆਉਂਦਿਆਂ ਹੀ ਉਹ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ , ਏਸੇ ਕਾਰਨ ਆ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਬੜੀ ਬਰੀਕੀ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਵਾਨ ਵੀ ਭਵਿੱਖ ਸਬੰਧੀ ਸਾਫ ਨਹੀਂ ਦਸ ਪਉਦੇਂ, ਏਂਥੋ ਤਕ ਦੀਪ ਵਰਗੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਪਰਖਣ ‘ਚ ਵੀ ਭੁਲੇਖਾ ਖਾ ਜਾਂਦੇ ਆ।
ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਲਮਾਨਾ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ:-
“ਜਦੋਂ ਤਕ ਬੇੜੀ ਸਮੁੰਦਰ ਚ ਹੈ ਭਰੋਸਾ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਪਾਰ ਪਹੁੰਚੂ ਜਾਂ ਨਹੀ”
ਅਜਹੁ ਸੁ ਨਾਉ ਸਮੁੰਦ੍ਰ ਮਹਿ
ਕਿਆ ਜਾਨਉ ਕਿਆ ਹੋਇ ॥੩੯॥
-ਪ੍ਰੋ. ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਬਡੂੰਗਰ ਅੰਡੇਮਾਨ-ਨਿਕੋਬਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੋ ਟਾਪੂ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਜਾਣ ਲਈ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚੋਂ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਅਤੇ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਜਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਟਾਪੂਆਂ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਕ-ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ, ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਅਤੀ ਕਠੋਰ ਅਤੇ ਸਖਤ ਜੇਲ੍ਹ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਭੁਗਤਣ ਲਈ ਜਾਂ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਸੈਲੂਲਰ ਜੇਲ੍ਹ […]
