1923 ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਰੋਵਰ ਦੀ ਕਾਰ ਸੇਵਾ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਣਾਇਆ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੁਝ ਮੁਖੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਕਾਰ ਸੇਵਾ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ । ਸਾਰੀ ਤਿਆਰੀ ਕੀਤੀ ਕਾਰ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਹਫ਼ਤਾ ਕੁ ਪਹਿਲਾਂ ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਬੰਨ੍ਹ ਬਣਾਇਆ ਤਾਂ ਕਿ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿੱਕਤ ਨਾ ਆਵੇ । ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਤੋ ਬਾਲਟੀਆਂ ਤੇ ਕੁੱਪਾਂ ਆਦਿ ਨਾਲ ਸਰੋਵਰ ਚੋਂ ਜਲ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ । ਪਰ ਏਦਾਂ ਸਰੋਵਰ ਦਾ ਜਲ ਬਾਹਰ ਨਾ ਨਿਕਲਦਾ ਦੇਖ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਘਬਰਾ ਗਏ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ ਹੋਰ ਕਈ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਪਰ ਕੋਈ ਵੀ ਤਰੀਕਾ ਸਫ਼ਲ ਨਾ ਹੋਇਆ , ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਚ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਵਾਂਗ ਬਿਜਲੀ ਮੋਟਰਾਂ ਜਾਂ ਇੰਜਣ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸੋ ਸਰੋਵਰ ਖਾਲੀ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਮਸਤੂਆਣੇ ਵਾਲੇ ਤੇ ਦਮਦਮੀ ਟਕਸਾਲ ਦੇ 11ਵੇਂ ਮੁਖੀ ਸੰਤ ਸੁੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਆਪਣੇ ਜਥਿਆਂ ਸਮੇਤ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪਹੁੰਚੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਖਣ ਪੂਰਬ ਪਾਸੇ ਇਕ ਗੁਪਤ ਹੰਸਲੀ ਲੱਭੀ ਜੋ ਅੱਗੇ ਜਾ ਕੇ ਕੌਲਸਰ ਸਰੋਵਰ ਚ ਡਿੱਗਦੀ ਸੀ ।ਇਸ ਹੰਸਲੀ ਦਾ ਮੋਗਾ ਖੋਲਿਆ। ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਵੇ ਕੌਲਸਰ ਸਰੋਵਰ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਵਾਲੇ ਸਰੋਵਰ ਤੋ ਨੀਵਾਂ ਹੈ ਸਾਡੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਨੇ ਜਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਸਮੇਂ ਹੀ ਜਦੋਂ ਵੀ ਏ ਹੰਸਲੀ ਹ ਬਣਾਈ ਸਾਇਦ ਇਸੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਮੁਖ ਰੱਖਕੇ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੋਵੇ । ਪਰ ਏ ਬਿਲਕੁਲ ਗੁਪਤ ਸੀ। ਏਦਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਪਤਾ ਨਹੀ ਸੀ ਸੰਤ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਸੰਤ ਸੁੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਮਹਾਂਪੁਰਖਾਂ ਨੇ ਸਿੰਘਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਗੁਰੂ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਹੰਸਲੀ ਲੱਭੀ। ਖੈਰ, ਇਸ ਹੰਸਲੀ ਕਰਕੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਵਿਚ ਸਰੋਵਰ ਚੋਂ ਜਲ ਨਿਕਲ ਗਿਆ ਸਰੋਵਰ ਖੁਸ਼ਕ ਹੋਇਆ। ਫਿਰ ਵੱਡੇ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕੀਤੀ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਇਸ ‘ਚ
1) ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਸ਼ਾਮ ਸਿੰਘ ਆਟਾ ਮੰਡੀ ਵਾਲੇ
2) ਸੰਤ ਗੁਲਾਬ ਸਿੰਘ ਜੀ ਘੋਲੀਏ ਵਾਲੇ
3) ਭਾਈ ਫਤਿਹ ਸਿੰਘ ਜੀ ਹੈੱਡ ਗ੍ਰੰਥੀ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ
4)ਬਾਬਾ ਖੜਕ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ
5)ਸਰਦਾਰ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਸਮੁੰਦਰੀ ਚੁਣੇ ਗਏ (ਜਿੰਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਸਮੁੰਦਰੀ ਹਾਲ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ)
17 ਜੂਨ 1923 ਦਿਨ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਚ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਿੱਪਲੀ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਕਾਰ ਸੇਵਾ ਦੇ ਲਈ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਚੱਲੀ। ਵੱਡੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਚੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹੋਇਆ ਘੰਟਾ ਘਰ ਵਾਲੇ ਰਾਹ ਪਰਕਰਮਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਗੁਰੂ ਚਰਨਾਂ ਚ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ । ਫਿਰ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਕਹੀਆਂ ਅਤੇ ਪੰਜ ਚਾਂਦੀ ਤੇ ਬਾਟਿਆਂ ਨਾਲ ਕਾਰ (ਗਾਰ) ਭਰ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸਿਰਾਂ ਤੇ ਚੁੱਕ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੇ ਗਾਰ ਬਾਹਰ ਕੱਢੀ।
ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਦ ਬਾਕੀ ਸੰਗਤ ਨੇ ਬੜੇ ਚਾਅ ਨਾਲ ਕਾਰ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਸੰਗਤਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੁਖੀ , ਸੰਤ ਮਹਾਤਮਾ ,ਪੰਥ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨ , ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖ ਰਿਆਸਤਾਂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਅਦਿਕ ਹਰ ਇਕ ਹਸਤੀ ਪਾਵਨ ਸਰੋਵਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨਾ ਆਪਣਾ ਸੁਭਾਗ ਸਮਝਦੀ। ਕਰੀਬ ਛੇ ਪੌਣੇ ਛੇ ਲੱਖ ਦੇ ਕਰੀਬ ਸੰਗਤ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਿਖੀ ਮਿਲਦੀ ਆ ।ਇਸ ਸਮੇ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਰਾਹਾਂ ਤੇ 36 ਲੰਗਰ ਚੱਲਦੇ ਸੀ ਤੇ ਹੋਰ ਸਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸੰਗਤ ਦੀ ਰਹਾਇਸ਼ ਇਸ਼ਨਾਨ ਆਦਿਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ।
ਇਸ ਕਾਰ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1842 ਈ: ਨੂੰ ਸਿਖ ਰਾਜ ਵੇਲੇ ਸਰੋਵਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਹੋਈ ਸੀ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਿਰ 1973 ਸਰੋਵਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਹੋਈ
ਮੇਜਰ ਸਿੰਘ
