ਲੇਖ

ਗਿਆਨੀ ਗਰਜਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਅਣਗੌਲੇ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ‘ਤੇ ਹੀ ਗੁਜਾਰ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਵਿਦਵਾਨ ਨੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਜੋ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ ਉਹ ਬਹੁਮੁੱਲਾ ਹੈ ਪਰ ਬਹੁਤ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਿੱਖ ਇਸ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹਨ। ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਪਿੰਡ ਗਹਿਲ, ਤਹਿਸੀਲ ਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਰਨਾਲਾ ਵਿਚ ਸ. ਸੁਰਜਨ […]

ਭਾਈ ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਦਾ ਜਨਮ 30 ਅਗਸਤ 1861 ਈ. ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਦੀ ਰਿਆਸਤ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਇਕ ਪਿੰਡ ਸਬਜ਼ ਬਨੇਰਾ ਵਿਚ ਹੋਇਆ। ਆਪ ਦੇ ਪਿਤਾ ਭਾਈ ਨਰਾਇਣ ਸਿੰਘ ਰਿਆਸਤ ਨਾਭਾ ਦੇ ਨਗਰ ਨਾਭਾ ਵਿਚ ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਨ। ਪਿਤਾ ਜੀ ਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਚਰਨੀ ਲੱਗ ਕੇ ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨੇ ਨੌਵੇਂ ਸਾਲ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ […]

  ਪੰਜਾਬ ਚ ਇਕੋ ਇਕ ਦਰਿਆ ਹੈ ਰਾਵੀ ਜਿਹੜੀ ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਨਜਦੀਕ ਵਗਦੀ ਸੀ ਸਿਰਫ ਇਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਰਸਤਾ ਬਦਲਿਆ ਹੈ । ਇਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਹੁਣ ਕੋਈ ਚਾਲੀ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਵਗਦੀ ਹੈ। ਕਕੜ ਰਾਣੀਆਂ ਕੋਲੋ ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਏ। ਦਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਆਪਣਾ ਕੋਈ ਰਸਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਇਹ ਧਰਾਤਲ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ […]

ਸਾਂਝੇ ਗ੍ਰੰਥ ਹਨ ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ। ਇਸ ਅੰਦਰ ਜੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ, ਜੈਨੀਆਂ ਨੂੰ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ, ਬੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ, ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ, ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ ਤੇ ਫਿਰ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਸੂਰਜ ਹੈ ਜੋ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਚਾਨਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਚੰਦਰਮਾ ਹੈ ਜੋ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸੀਤਲਤਾ […]

ਸਾਹਿਬ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਆਦਿ ਬੀੜ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਸੰਪੂਰਨ ਸਰੂਪ ਤਿਆਰ ਕਰਵਾ ਕੇ ਸਿੱਖ-ਪੰਥ ‘ਤੇ ਮਹਾਨ ਪਰਉਪਕਾਰ ਕੀਤਾ। ਇਸੇ ਮਹਾਨ ਕਾਰਜ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ-ਪੰਥ ਨੇ ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਨੂੰ ਪੰਜਵਾਂ ਤਖ਼ਤ ਹੋਣ ਦਾ ਮਾਣ ਬਖਸ਼ਿਆ। ਜਿਥੇ ਇਹ ਮਹਾਨ ਕਾਰਜ ਹੋਇਆ ਉਹ ਭਾਗਾਂ-ਭਰੀ ਧਰਤੀ ਤਲਵੰਡੀ ਸਾਬੋ (ਬਠਿੰਡਾ) ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ ਹੈ। ਐਸੇ […]

ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਇਕ ਟਕਸਾਲ ਹੈ: ਘੜੀਐ ਸਬਦੁ ਸਚੀ ਟਕਸਾਲ ॥ (ਜਪੁ ਜੀ, ਅੰਗ 8) ਇਥੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਘੜਨਾ ਹੈ । ਐਸਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਘੜਨਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਕਬੂਲ ਹੋ ਜਾਏ। ਗੱਲ ਤਾਂ ਇੰਨੀ ਹੈ। ਪਰ ਅਧਰਮੀ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਇਹ ਪਹਿਚਾਣ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ, ਹੱਥਾਂ, ਅੱਖਾਂ, ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਗ਼ਲਤ ਵਰਤੋਂ […]

ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਸੋਢੀ ਸੁਲਤਾਨ ਜੀ ਨੇ ਤਿੰਨਾਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੀ ਪਰਖ ਕਰ ਕੇ ਸਭ ਤੋ ਛੋਟੇ ਸਪੁਤਰ ਪੰਜਵੇੰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਮਹਾਰਾਜ ਨੂੰ ਭਰੇ ਦਰਬਾਰ ਚ ਸਭ ਸੰਗਤ ਦੇ ਸਨਮੁਖ ਭਾਦੋ ਸੁਦੀ ਦੂਜ ਨੂੰ (ਭਾਦਰੋਂ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਤੋ ਦੂਜੇ ਦਿਨ) ਗੁਰਗੱਦੀ ਬਖਸ਼ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਕਰਮਾਂ ਕਰ ਸੀਸ ਨਿਵਾਇਆ ਤੇ ਆਪ ਓਸੇ ਦਿਨ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਸਾਹਿਬ […]

ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਹਰੇਕ ਧਰਮ ਦੇ ਧਰਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਆਪਣਾ-ਆਪਣਾ ਸਨਮਾਨਯੋਗ ਸਥਾਨ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵ ਹੈ, ਪਰੰਤੂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਪਦਵੀ ਇਸ ਲਈ ਸਰਵੋਤਮ ਅਤੇ ਮਹਾਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ‘ਗੁਰੂ’ ਦਾ ਦਰਜਾ ਜਾਂ ਪਦਵੀ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਕੇਵਲ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਹੀ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਰਤੱਖ ‘ਗੁਰੂ’ […]

ਗਿਆਨੀ ਬਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ੨੪ ਅਗਸਤ ੧੮੭੫ ਈ. ਨੂੰ ਮਾਤਾ ਭਾਗੋ ਜੀ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ਸ੍ਰ. ਬੁਲਾਕਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਪਿੰਡ ਲੱਖੂਵਾਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਆਪ ਨੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਹੀ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਗਿਆਨੀ ਆਤਮਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨਾਲ ਲਾਹੌਰ ਰਹਿ ਕੇ ਭਾਈ ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੰਥੀ ਕੋਲੋਂ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ […]

ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੇ ਦਾਸ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਦਾ ਬਚਨ ਹੈ : ਕੁਰਬਾਣੀ ਤਿਨ੍ਹਾਂ ਗੁਰਸਿਖਾਂ ਭਾਇ ਭਗਤਿ ਗੁਰਪੁਰਬ ਕਰੰਦੇ । ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਇਕ ਵੱਡੇ ਬਿਜਲੀ ਘਰ ਵਾਂਗ ਜਾਨੋ ਤੇ ਗੁਰਪੁਰਬ ਸਬ ਸਟੇਸ਼ਨ, ਜਿਹੜਾ ਸਾਲ ਲਈ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੇਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹਿਰਾਂ ਕੱਢ ਕੇ ਸਿਆਣੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਠੋਕਰਾਂ ਬਣਾ ਦੇਂਦੇ ਹਨ […]