ਲੇਖ

ਧੰਨ ਧੰਨ ਸਾਹਿਬ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਕੱਤਕ ਵਦੀ ੨, ਸੰਮਤ ੧੫੯੧ ਬਿ ਮੁਤਾਬਿਕ ੩ ਕੱਤਕ, ਸੰਮਤ ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ੫੫੬ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਚੌਥੇ ਗੁਰੂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪਿਤਾ ਸੋਢੀ ਹਰਿਦਾਸ ਜੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਯਾ ਕੌਰ (ਅਨੂਪ ਦੇਵੀ) ਜੀ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਚੂਨਾ ਮੰਡੀ ਲਾਹੌਰ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਪ ਦੇ […]

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿਚ ਚਿੰਤ, ਚਿੰਤਾ, ਚਿੰਦ, ਚਿੰਦਾ, ਸਹਸਾ, ਸੰਸਾ, ਅੰਦੇਸਾ, ਅੰਦੋਹ, ਸੋਚ ਆਦਿ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮਨੁੱਖੀ ਮਨ ਦੀ ਭਟਕਣ ਵਾਲੀ ਦੁੱਖ-ਭਰੀ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਬਿਆਨਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ । ਚਿੰਤਾ ਮਨੁੱਖੀ ਮਨ ਦਾ ਇਕ ਅਟੁੱਟ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਆਦਿ-ਕਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਤੁਰੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ । ਚਿੰਤਾ-ਰੋਗ […]

ਬਾਬਾ ਖੜਕ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਸਿਆਲਕੋਟ (ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਵਿਖੇ ਸਰਦਾਰ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ।” ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਸਵੀਂ ਜਮਾਤ ਸਿਆਲਕੋਟ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਐਫ.ਏ. ਸਥਾਨਕ ਮਰੇ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਬੀ.ਏ. ਗੌਰਮਿੰਟ ਕਾਲਜ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਬਾਬਾ ਖੜਕ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਜਨਤਕ ਜੀਵਨ ਸਿੱਖ ਵਿੱਦਿਅਕ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ੧੯੧੨ ਈ. ਵਿਚ […]

ਮੈਨੂੰ ਕਈ ਨੌਜਵਾਨ ਮਿਲਦੇ ਨੇ ਤੇ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਅਸੀਂ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਕੀ ਜਾਈਏ ! ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪਿਉ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਚਾਲ੍ਹੀ ਸਾਲ ਤੋਂ ਉਪਰ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਕਠੋਰ ਦਾ ਕਠੋਰ ਹੈ। ਝੂਠ ਬੋਲਦਾ ਹੈ, ਬੇਈਮਾਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਉਸ ਦਾ ਹੀ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਬਣਿਆ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਕੀ ਬਣੇਗਾ। ਬਹੁਤਾ ਅਧਰਮ ਜਗਤ ਅੰਦਰ ਫੈਲਦਾ […]

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਜਿਸ ਨਵਧਰਮ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਥਿਰਤਾ ਦੇਣ ਲਈ ਤੇ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਮਹਿਲ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਨ ਲਈ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ 14 ਜੂਨ, 1539 ਤੋਂ 29 ਮਾਰਚ, 1552 ਤਕ ਦੇ 13 ਸਾਲ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਰਜ ਕੀਤੇ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ […]

ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਪੜ੍ਹੀਏ ਤਾਂ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨੁੱਖ ਹੀ ਛਾਏ ਹੋਏ ਨੇ। ਤੀਸਰੇ ਦੀ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ, ਤੀਸਰੇ ਦੀ ਕੋਈ ਚਰਚਾ ਨਹੀਂ। ਸਿਰਫ਼ ਇੰਜ ਕਹਿ ਲਵੋ, ਇਹ ਸਾਰੇ ਦਾ ਸਾਰਾ ਇਤਿਹਾਸ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਹੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨੁੱਖ ਕਿਹੜੇ ਨੇ ? ਪ੍ਰਿਥਮ ਉਹ, ਜਿਹਨਾਂ […]

ਸਾਡੇ ਕਿਤਨੇ ਗੋਬਰ ਗੁਹੀਰ ਸਿੰਘ ਬਗਲੇ ਵਾਂਗ ਖੰਭ ਖਿਲਾਰ ਕੇ ਅਰ ਚੁੰਜ ਮਾਰ ਕੇ ਵਖ੍ਯਾਨ ਦੇਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਸੀਂ ਭਾਵੇਂ ਸਿੱਖ ਹੋ ਗਏ ਹਾਂ, ਪਰ ਫੇਰ ਭੀ ਹਿੰਦੂਆਂ ਤੋਂ ਜੁਦੇ ਨਹੀਂ ਹਾਂ ਅਰ ਸਾਡਾ ਮੁੱਢ ਯਾ ਧੁਰਾ ਓਹੋ ਹਿੰਦੂ ਕੌਮ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਸਿੰਘ ਕਹਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਿੰਦੂਆਂ ਤੇ ਜੁਦੇ […]

ਨਿੱਕੀ ਨਿੱਕੀ ਗੱਲ ਦਾ ਬਿਖਾਦ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਇਕ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਪੰਥ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗ੍ਰੰਥ ਪੜ੍ਹੇ ਨਹੀਂ ਗਏ ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਰੁਚੀ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਕਿਉਂ ਜੇ ਰੁਚੀ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਉਹ ਪੜ੍ਹਨ ਤਾਂ ਫਿਰ ਉਹ ਪਾਖੰਡ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕਦਾ, ਜਿਸ ਪਾਖੰਡ ਨੂੰ ਉਹ ਚਲਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ-ਪੁਰਾਣਾ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਮੱਤ, ਜੈਨ ਧਰਮ, ਬੋਧ ਧਰਮ। ਸਿੱਖ, ਜੈਨੀ […]

ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਰੇ ਪਰ ਅਸੀਂ ਇਸ ਵੇਲੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਯਾ ਭਾਵ ਬੋਧਕ ਵਿਵੇਚਨਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ, ਸਮੁੱਚੇ ਸੰਚਯ ਵਿਚ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹੈ ਅਸੀਂ ਇਸ ਪੱਖ ਦੀ ਟੋਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਦੇਵੀ ਪੂਜਨ ਦੀ ਘਟਨਾ ‘ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਹੋਈ ਘਟਨਾ’ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। ਜਿਵੇਂ ਚੰਡੀ ਦੀ ਵਾਰ ਵਿਚ ਦੇਵੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਹਨ ਤਿਵੇਂ ਅਵਤਾਰਾਂ ਦੇ ਸੰਚੇ […]

ਜੀਵਨ ਦਾ ਤੱਤ ਗਿਆਨ ਹੈ ਕਿ ਹੋਰਨਾਂ ਦਾ ਮਿੱਤਰ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਹਰੇਕ ਇਨਸਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਦਾ ਮਿੱਤਰ ਬਣੇ। ਸੂਖ਼ਮ ਭਾਵ ਕਿ ਆਪਣਾ ਮਿੱਤਰ ਆਪ ਬਣ ਕੇ ਹੀ ਆਪਣੇ ਸਬੰਧੀ-ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ, ਸਮਰੱਥਾ, ਅਧਿਕਾਰ ਤੇ ਫ਼ਰਜ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਪੂਰਨ ਰੂਪ ਵਿਚ ਜਾਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ “ਬੰਦੇ ਖੋਜੁ ਦਿਲ ਹਰ ਰੋਜ” ਅਤੇ “ਮਨ ਤੂੰ ਜੋਤਿ ਸਰੂਪੁ ਹੈ […]